Fatwa

Η Jennifer Anne μετρά σήμερα ήδη 24 χρόνια αγωνίας και μιας καθημερινότητας υπό την σκιά της λεγόμενης «φάτβα», μιας «απόφασης» (κατά μία έννοια) που εκδόθηκε από έναν Ιμάμη και δίνει στον Αιγύπτιο σύζυγό της το δικαίωμα να την σκοτώσει αν καταφέρει να την εντοπίσει. Το πώς έφτασε ως το σημείο αυτό, εξιστορείται από την ίδια στο βιβλίο «Fatwa: στην σκιά μιας θανάσιμης απειλής» το οποίο υπογράφει χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Jacky Trevane.

Στην ηλικία των 23 ταξιδεύει στην Αίγυπτο με τον τότε σύντροφό της για ολιγοήμερες διακοπές. Η σχέση της βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο και το ταξίδι αναμένεται να δείξει αν θα συνεχίσει να υπάρχει ή αν ο χωρισμός είναι αναπόφευκτος. Την ημέρα της άφιξής τους, μετά από ταλαιπωρία με τοπικό λεωφορείο μιας επαρχίας του  Καΐρου, η Τζάκι και ο Ντέιβ (σύντροφος) καταλήγουν σε διαφορετικά σημεία της πόλης, με την πρώτη να είναι –εκτός από σοκαρισμένη- και τραυματισμένη, αφού η απότομη πτώση της από το λεωφορείο, προκάλεσε χτύπημα στο πόδι της. Ο Ομάρ -άγνωστος που την περιμάζεψε και επιπροσθέτως, ο σύζυγός της δέκα μέρες αργότερα(!)- την φιλοξενεί στο σπίτι του όπου μένει με τους γονείς και τα αδέρφια του. Εκεί, για το επόμενο δεκαήμερο, η Τζάκι δέχεται την φροντίδα της οικογένειας και έχει ταυτόχρονα την ευκαιρία να δει τον τρόπο ζωής των γυναικών στα μέρη εκείνα. Αυτό, διόλου δεν την θορύβησε, αφού στο τέλος των διακοπών της και εφόσον οι προσπάθειές της για επαφή με τον Ντέιβ απέβησαν άκαρπες, βρίσκεται παντρεμένη με τον Ομάρ και στην αρχή μιας μεγάλης περιπέτειας που  έμελλε να της προσφέρει πολλές εμπειρίες, δύο κόρες και αρκετή απογοήτευση που  περικλείονται σε έναν κύκλο οχτώ ετών ο οποίος έκλεισε με την μετά κόπων και βασάνων «απόδρασή» της από την χώρα και επαναπατρισμού της στην Αγγλία. Έκτοτε, η ζωή της κυλά μέσα σε μόνιμη επαγρύπνηση για την πιθανότητα ο Ομάρ να καταφέρει να βρεθεί στον δρόμο της ξανά και να την σκοτώσει γιατί αυτό αξίζει –κατά την άποψή του και όχι μόνο- σε μια κακή μουσουλμάνα σύζυγο που εγκατέλειψε τον άντρα της (ξέχασα να αναφέρω ότι η Τζάκι αλλαξοπίστησε ενόσω ζούσε στην Αίγυπτο, για λόγους που είχαν κυρίως σχέση με την κατά μία έννοια προστασία της για το μέλλον, αφού διαφορετικά, θα ήταν πιο εύκολο ο Ομάρ να διεκδικήσει την δεύτερη κόρη του που γεννήθηκε σε αιγυπτιακό έδαφος) ενώ θα έπρεπε φυσικά να προτιμήσει να μείνει δίπλα του και να ζει μαρτυρικά(!).

Πρόκειται για μία από τις πολλές ιστορίες που έχουμε διαβάσει και φυσικά συγκινούν, μεταδίδουν την αγωνία των γυναικών που έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες και αποτελούν μία ακόμα πηγή πληροφόρησης «εκ των έσω» για το τι σου επιφυλάσσει μια ζωή σε μέρη μουσουλμανικά αν είσαι πλάσμα γένους θηλυκού. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια επαρχία του Καίρου και σίγουρα δεν πρέπει να αγνοούμε τον παράγοντα «χαρακτήρας», όταν σχηματίζουμε άποψη για τα γεγονότα. Ο Ομάρ δεν αποτελεί ίσως την μοναδική εκδοχή συζύγου στην Αίγυπτο αλλά σίγουρα πολλά από όσα διαδραματίζονται στο βιβλίο δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο στα μέρη εκείνα και στα πλαίσια  μουσουλμανικών κοινοτήτων.

Το βιβλίο σίγουρα κατάφερε να μου μεταδώσει τα συναισθήματα μιας δραματικής καθημερινότητας αλλά τολμώ να πω ότι με παραξένεψε σε ένα σημείο και με θύμωσε στο τέλος. Το παράξενο ήταν πως μια γυναίκα θεώρησε τις δέκα μέρες ένα χρονικό διάστημα αρκετό για να αποφασίσει να παντρευτεί κάποιον –και δη κάποιον με αυτού του είδους τις αρχές, τον τρόπο ζωής και τις απόψεις- και ο θυμός μου ήρθε στο τέλος, όταν στον επίλογο η συγγραφέας ισχυρίζεται ότι έγραψε για αυτό το προσωπικό της βίωμα με σκοπό(εκτός από το να ξέρουν οι κόρες της για εκείνο το κομμάτι της ζωής τους) να αφυπνίσει τις γυναίκες που παρασύρονται από τον ρομαντισμό!

Καλή μου, εσύ έχεις την ευθύνη των αποφάσεών σου και όχι ο ρομαντισμός. Φυσικά και σε συμπόνεσα για όσα βίωσες αλλά μην έρχεσαι στο τέλος να ρίξεις το φταίξιμο στον ρομαντισμό! Ο ρομαντισμός είναι μια χαρά. Επίσης, με τη ..γλύκα που υπήρχε –εκείνες τις πρώτες μέρες- στην επαφή σου με τον Ομάρ, συνυπήρχαν και ουκ ολίγα ξεκάθαρα στοιχεία για το ποια ήταν η θέση της γυναίκας στην εν λόγω κοινότητα. ΞΕΚΑΘΑΡΑ. Εσύ επέλεξες να μην σταθείς σε αυτά και να κρατήσεις μόνο τον ρομαντισμό. Οπότε, φέρσου υπεύθυνα, πες «ναι, υπήρχαν σημάδια αλλά εγώ ήθελα να τα αγνοώ. Γούστο μου και καπέλο μου. Υπέστην τις συνέπειες και τέλος»! Έτσι, θα σε παραδεχτώ.

Ως προς τον τρόπο γραφής, δεν έχω πολλά σχόλια. Ο λόγος έχει ροή, το βιβλίο διαβάζεται εύκολα αλλά θα μπορούσε λεξιλογικά και εκφραστικά να είχε λίγο περισσότερο «πλούτο». Ωστόσο, για αυτό που υποθέτω ότι είχε  ως βασικό σκοπό, την εξιστόρηση δηλαδή των γεγονότων που μεταδίδουν το μήνυμα για την θέση της μουσουλμάνας γυναίκας- ήταν εντάξει. Το πλέον απαράδεκτο όμως, ήταν τα τυπογραφικά λάθη που ξεπερνούν κατά πολύ το φυσιολογικό που μπορεί να συναντήσει κάποιος σε ένα βιβλίο. Δυστυχώς, ένιωσα λες και ο υπεύθυνος των εκδόσεων που έκανε την επιμέλεια του κειμένου, το διάβασε μια φορά μόνο και μάλιστα νυσταγμένος, οπότε, του ξέφυγαν πολλές διορθώσεις.