«Ζήσε τη ζωή που ονειρεύεσαι», «Μπορείς να καταφέρεις τα πάντα», «Μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις». Αυτό είναι ένα μικρό δείγμα από την πληθώρα τίτλων άρθρων, βίντεο και βιβλίων που κατακλύζουν διαδίκτυο, περιοδικά και βιβλιοπωλεία, προσπαθώντας να μετατρέψουν κάθε άνθρωπο σε αυτό-εμψυχωτή του και δημιουργό της προσωπικής του επιτυχίας. Αυτή η μορφή της «pop psychology» ή του επιφανειακού «push-αρίσματος» επικρατεί αρκετά χρόνια τώρα, δίνοντας ώθηση σε μια αντίληψη περί ικανοτήτων και δυνατοτήτων του ατόμου, ελλιπή κατά την άποψή μου.
Λέγοντας σε κάποιον (ή στον ίδιο σου τον εαυτό) ότι μπορεί να πετύχει ό,τι θέλει, αυτό είναι αρκετό για να φέρει εις πέρας την αποστολή που θα επιλέξει; Ακόμα και αν τον κάνεις να το πιστέψει με πάθος (δε μπορείς να κάνεις κάποιον να το πιστέψει. Πρέπει να θέλει ο ίδιος να το απορροφήσει βέβαια αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης), αρκεί αυτό για να κινητοποιηθεί και να μπει σε δράση; Και μετά, τι;
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μπροστά μας τον Φοίβο, έναν 30χρονο άντρα(βιολογικά, γιατί κατά τα άλλα είναι 20χρονος όπως μεγάλο μέρος των 30χρονων αντρών αλλά ούτε αυτό είναι της παρούσης!) που εισέρχεται στον κλάδο των πωλήσεων, με μηδαμινή σχετική εμπειρία αλλά με το όνειρο να ξεχωρίσει στο χώρο αυτόν. Κρατά στα χέρια του ένα τέτοιο κείμενο αυτό-βοήθειας, αυτό- ενίσχυσης κ.λπ ή βλέπει κάθε μέρα μια σειρά από βίντεο στα οποία ο ομιλητής του λέει «Είσαι φοβερός! Είσαι δυνατός! Μπορείς να λάμψεις! Είσαι γεννημένος πωλητής! Δες το! Οραματίσου το! Μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις!» (τα θαυμαστικά μπήκαν συνειδητά γιατί συνήθως σε τέτοια βίντεο οι ομιλητές φωνάζουν). Έστω λοιπόν ότι λειτουργεί το σύστημα και από την πολλή πλύση εγκεφάλου, πιστεύει αυτά ακριβώς που ακούει. Τι ακολουθεί;
- Ξεκινά να ασχολείται με τις πωλήσεις
- Στο πρώτο «όχι» αντέχει ακόμα
- Στο δεύτερο «όχι» κάμπτεται λίγο
- Στο εικοστό «όχι» έχει απογοητευτεί
- Τα παρατάει και κατηγορεί τον κλάδο των πωλήσεων ή διαμορφώνει την πεποίθηση ότι δεν είναι ικανός γι’ αυτό
Ήταν λάθος του που πίστεψε ότι θα μπορούσε να πετύχει; Όχι! Ήταν σφάλμα που ήθελε να ανοίξει τους ορίζοντές του και να διαβάζει ή να παρακολουθεί ομιλίες αυτό-βελτίωσης; Όχι. Απλώς, όλο το σύστημα ήταν εξ’ αρχής ελλιπές και εκείνος το υιοθέτησε αυτούσιο αντί να το ψάξει λίγο παραπάνω, να το επεκτείνει, να στοχαστεί πάνω σε αυτό.
Πώς θα μπορούσε να μετασχηματιστεί λοιπόν (κατ’ εμέ) το αυτό-διεγερτικό παραλήρημα ώστε να μην είναι μηχανισμός δήθεν αυτό-βοήθειας αλλά ουσιαστικής προόδου;
Αντί για «Μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις».
Να είναι:
«Μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις ,
ΑΝ είσαι διατεθειμένος να πάρεις την ΕΥΘΥΝΗ που συνεπάγεται αυτό,
ΑΝ πάρεις απόφαση ότι εκτός από όφελος, θα υπάρχει και ένα τίμημα,
ΑΝ παρακολουθείς τον εαυτό σου, τον μαθαίνεις όλο και καλύτερα και
ΑΝ δουλεύεις με αυτόν.
Αν αντιληφθεί λοιπόν ο Φοίβος (και ο κάθε Φοίβος) ότι υπάρχει ευθύνη πίσω από κάθε απόφαση και συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι όλα ξεκινούν από τον εαυτό του, θα κάνει αυτό-παρατήρηση, θα έχει το θάρρος να βλέπει τις «ελλείψεις» του, θα εξασκείται για τη βελτίωσή του σε αυτές και θα εξελίσσεται. Αυτό θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή του και θα είναι πιο ανθεκτικός στα «όχι». Πάνω απ’ όλα όμως, θα μαθαίνει εαυτόν όλο και περισσότερο κι αυτό θα φέρνει πιο συνειδητοποιημένο τρόπο συμπεριφοράς και ζωής, πιο καλή ροή στην καθημερινότητα, λιγότερο αυτο-βασανισμό, πιο ειλικρινείς σχέσεις, πιο πολλή ευφορία. Τα οφέλη της διαδικασίας αυτής λοιπόν, δε θα φανούν μόνο στον επαγγελματικό του στίβο μάχης αλλά και στη ζωή του. Αν, επιπλέον, θα βλέπει ως μάθημα κάθε εμπειρία και θα προχωρά σε επόμενους κύκλους με όσα έμαθε ως παρακαταθήκη, χωρίς μεμψιμοιρία και μοιρολατρία, τότε θα αυξάνεται και η ψυχική ανθεκτικότητα(μεγάλο όπλο αυτό!).
Πολλά «αν», ε;
Ναι. Και θα προσθέσω ένα ακόμα.
Αν έχουμε κότσια, ας το κάνουμε.
Ανθή Ψωμιάδου 