Οι γυναίκες εκπαιδεύονται από την παιδική τους ηλικία να ενδιαφέρονται για την εξωτερική τους εμφάνιση σε μεγάλο βαθμό. «Τα διαμάντια είναι ο καλύτερος φίλος ενός κοριτσιού» λέει ένα jazz τραγούδι των Jule Styne και Leo Robin, με τη λέξη «κορίτσι» να αναφέρεται στη γυναίκα γενικά. Αν τα διαμάντια είναι ο καλύτερος φίλος μιας γυναίκας, τότε μάλλον πρόκειται για θηλυκό που βιολογικά είναι στην εφηβεία ή που έχει μείνει εκεί, παρόλο που βιολογικά έχει προ πολλού ενηλικιωθεί. Αν έχει μείνει εκεί λοιπόν μια γυναίκα, η ευθύνη είναι δική της. Σίγουρα όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι οι ενήλικες είχαν «φυτέψει» μέσα της μιας μορφής εμμονή με την ομορφιά, από τότε που ήταν παιδί.
Τα μικρά κορίτσια έχουν συνέχεια «υπενθυμίσεις περί ομορφιάς» γύρω τους. «Μα, πόσο όμορφη είσαι!», «Τι κούκλα είσαι εσύ!», «Ίδια πριγκίπισσα!», «Πω πω… τι ωραία τα νυχάκια σου τα ροζ!», «Καλά, το παπούτσι σου σκίζει! Θέλω κι εγώ τέτοιο»! Και ακόμα χειρότερα: «Κάτσε να σε τραβήξω μια φωτογραφία να ποστάρω που είσαι τόσο όμορφη»!
Γιατί ωθούμε τα κορίτσια στην «εικονο-μανία»; Γιατί θέλουμε τόσο πολύ να ενδιαφέρονται πρωτίστως για την εξωτερική τους εμφάνιση;
Είναι σαφές ότι το εμπόριο στηρίζεται σε μεγάλο ποσοστό στη γυναίκα. Όχι μόνο ως προς τη βιομηχανία της ομορφιάς βέβαια αλλά σίγουρα το θηλυκό αποτελεί βασικό πυλώνα επιβίωσης του συγκεκριμένου κλάδου. Η γυναίκα «ταΐζει» το σύστημα με χρήματα και το σύστημα την «ταΐζει» με την ψευδαίσθηση της αιώνιας νεότητας και ομορφιάς.
Φυσικά, τα θηλυκά έρχονται στον κόσμο με τη …θηλυκότητα να εμπεριέχεται στις βαλίτσες τους… Προφανώς. Όμως δεν είναι αυτό το μόνο που οι γυναίκες διαθέτουν. Έχουν επίσης πνευματικότητα, ικανότητα να σκέφτονται και πολλά άλλα. Αν όμως κατά τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής τους –στα οποία διαμορφώνονται καίρια στοιχεία της προσωπικότητας– τους αναθέτουμε την ομορφιά/εξωτερική εικόνα/εμφάνιση ως ένα από τα πρωταρχικά τους «καθήκοντα», είναι σαν να προ-καθορίζουμε σε μεγάλο βαθμό τη συνέχεια της πορείας τους.
Οι γονείς συνήθως ξεχνούν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο σχετικά με αυτή τους την ιδιότητα. Τα παιδιά τους δεν είναι μόνο παιδιά. Είναι επίσης μελλοντικοί ενήλικες. Και αυτό που θα γίνουν ως ενήλικες, έχει ρίζες στην παιδική ηλικία.
Όταν ένα κορίτσι έχει ασυνείδητα αναλάβει -μεταξύ άλλων- ως βασικό ρόλο τη διατήρηση της «άσπιλης» εξωτερικής εμφάνισης, τότε ήδη έχει μπει σε έναν ασφυκτικό κλοιό που θα επηρεάσει και την ενήλικη ζωή. Γιατί κανένας τομέας δεν είναι αποκομμένος από τους άλλους και πολλές αντιδράσεις ή συμπεριφορές της ως γυναίκας μετά, θα φιλτράρονται μέσα από αυτό το καθήκον που συχνά γίνεται κουραστική εμμονή. Πολλή ενέργεια δαπανάται στον ρόλο της αυτόν και η ενέργεια αυτή θα μπορούσε να δοθεί στις άλλες εκπληκτικές της δυνατότητες, χωρίς να ακυρώνει ή να ξεχνά τη θηλυκότητά της. Αλλά και χωρίς αυτή να γίνεται το λουρί που θα τη σέρνει από τον λαιμό. Χρειάζεται να κάνει πολλή δουλειά με τον εαυτό της αργότερα, ώστε να συνειδητοποιήσει αυτό που συμβαίνει, να δουλέψει ώστε να αποφασίζει η ίδια σε ποιο βαθμό θα ενδιαφέρεται για την όψη της, να αξιοποιήσει και τις υπόλοιπες δεξιότητές της, να αποδεχτεί την πραγματικότητα της φθαρτότητας του υλικού της μέρους, να πάει «πέρα» από αυτό. Ελεύθερα.
Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι λέξεις είναι απλώς λέξεις. Όχι. Οι λέξεις είναι μηνύματα. Κι όταν ακούγονται σε επανάληψη, «καταγράφονται». Όταν ένα παιδί ακούει συστηματικά «δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, άσ’ το», τότε κατά πάσα πιθανότητα γίνεται ένας ενήλικας που πιστεύει ότι δεν μπορεί. Ενδέχεται να μην το συνειδητοποιεί και να μην το λέει καν. Όμως, το λένε οι συμπεριφορές του.
Συχνά οι εγκυμονούσες που αναμένουν κορίτσια, προετοιμάζουν εξοπλισμό που αποτελείται από φορεματάκια, παπούτσια στα ίδια χρώματα με τα ρούχα, κορδέλες, στέμματα και τα συναφή της πριγκηπέσσας υλικά. Λένε συχνά «θα της φοράω αυτό με αυτό», «θα της βάζω ροζ κοκαλάκια στα μαλλιά» και άλλα. Γιατί, καλή μου; Δεν έπαιξες με τις κούκλες σου όταν ήσουν μικρή; Και αν όχι, γιατί πρέπει αυτό να το πληρώσει η κόρη σου;
Ας αφήσουμε τα μικρά κορίτσια να είναι αυτό που είναι: ΠΑΙΔΙΑ. Ας τα αφήσουμε να βιώνουν τις στιγμές της παιδικής ηλικίας ως ΠΑΙΔΙΑ. Να είναι. Απλώς, να είναι. Χωρίς ετικέτες και ταμπέλες και -άυλα ή υλικά- «κουστούμια» που εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να «φορούν» τα θηλυκά. Ας παίζουν χωρίς να πρέπει να ανησυχούν για το αν θα λερώσουν το φόρεμά τους. Ας υπάρχουν χωρίς να «φυτεύουμε» ασυνείδητα μέσα τους ότι οφείλουν να είναι ατσαλάκωτα και αλέκιαστα, επειδή είναι κορίτσια. Γιατί αυτό είναι ασφυκτικό για τα ίδια και καθορίζει το πώς θα βλέπουν αργότερα τον εαυτό τους.
Ας τα αφήσουμε να παραμείνουν όπως έρχονται στον κόσμο αυτόν· ελεύθερα από τέτοιες ψυχαναγκαστικές νοοτροπίες.
Ανθή Ψωμιάδου 