Κάθε νόμισμα, ως γνωστόν, έχει δύο όψεις. Και οι όψεις αυτές, υπάρχουν ταυτόχρονα. Όπως η κορυφή του παγόβουνου και το κομμάτι του που είναι κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το ίδιο ισχύει και για τις καταστάσεις, τα ερεθίσματα, τις δράσεις, τα συμβάντα, τις επιλογές, τις περιόδους κρίσεων. Αυτό που -ανώριμα και παιδιάστικα- επιλέγουν συχνά οι άνθρωποι, είναι να βλέπουν μόνο τη μία πλευρά· εκείνη που θέλουν να δουν. Εκείνη -συνήθως- που θεωρούν ευχάριστη ή πιο εύκολη. Η άλλη -που στέκει παράλληλα- καλύπτεται από το πέπλο της εθελοτυφλίας.
Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη. Ο COVID-19 κάνει το σαρωτικό πέρασμά του από πολλές χώρες του πλανήτη. Πολλοί άνθρωποι έχουν νοσήσει, άλλοι έχουν πεθάνει και οι υπόλοιποι λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης για να ανακόψουμε την πορεία του και να μειώσουμε τον ρυθμό εξάπλωσής του. Ο ρόλος των ΜΜΕ είναι πάντα πρωταγωνιστικός σε τέτοιες καταστάσεις. Ο τρόπος που εκφράζονται όταν ενημερώνουν, έχει επίδραση στην ψυχολογία του κοινού. Δίνοντας έμφαση πολλές φορές στις παθογένειες του χώρου αυτού (fake news, παραπληροφόρηση, τρομολαγνεία, προβολή θεμάτων αναλόγως συμφερόντων κ.ά) μέσα από κείμενά μου στο blog και όχι μόνο, ήταν -διαπιστώνω τώρα- σαν να θεωρούσα άμοιρους ευθυνών τους δέκτες αυτής της ενημέρωσης, το κοινό. Τα ΜΜΕ κάνουν ό,τι κάνουν, όπως το κάνουν και εμείς έχουμε την ικανότητα να σκεφτούμε, να φιλτράρουμε, να διυλίσουμε, να διαχωρίσουμε την ήρα από το στάρι.
Το ερώτημα είναι: Σε τι βαθμό λειτουργεί η κριτική μας σκέψη;
Υπάρχει τελευταία σε συζητήσεις περί του νέου κορωνο-ιού γύρω μου μια τάση να επαινείται η στάση που έχει κρατήσει η Κυβέρνηση στη διαχείριση της συγκεκριμένης κρίσιμης περιόδου. Ενώ λοιπόν συμφωνώ στο ότι ως χώρα λειτουργήσαμε με δυναμισμό και με καλά αντανακλαστικά κάνοντας καίριες κινήσεις, βλέπω και εδώ μια τάση να αντιμετωπίζουμε μονοδιάστατα τα πράγματα και να αξιολογούμε όλες τις πτυχές του θέματος με τον ίδιο τρόπο.
Τα μέτρα που ελήφθησαν για την αποφυγή εξάπλωσης του COVID-19, έχουν αναμφισβήτητα παίξει ρόλο στη θετική -για τα παγκόσμια δεδομένα- εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα ως προς τον ρυθμό μετάδοσης του ιού και γενικότερης διαχείρισης της κατάστασης από το Σύστημα Υγείας. Μεταξύ των μέτρων, ανακοινώθηκαν κάποιες έκτακτες παροχές και προσλήψεις, τις οποίες μεγάλο μέρος του κοινού υποδέχτηκε με “επευφημίες”.
Διερωτώμαι: “Θα πρέπει να λέμε ευχαριστώ για αυτονόητα που πρώτα μας τα έχει στερήσει κάποιος και μετά μας τα δίνει εκτάκτως σε περίοδο κρίσης”;
Όσα συμβαίνουν εδώ και χρόνια με μισθούς, συντάξεις, επιδόματα κ.λπ, τα γνωρίζουμε. Είναι χιλιοειπωμένα. Ως προς το Σύστημα Υγείας όμως, πόσοι παρακολουθούν τα στοιχεία του οικονομικού του σκέλους; Την τελευταία δεκαετία, οι δαπάνες για την δημόσια υγεία μειώνονται συνεχώς, κατόπιν εντολών άνωθεν(Όχι από τον θεό. Από την Ε.Ε.). Οι 2000 νοσηλευτές και γιατροί που θα διοριστούν, θα έπρεπε ούτως ή άλλως να είναι μέρος του Συστήματος Υγείας. Και πάλι, δεν θα κάλυπταν επαρκώς τις ανάγκες μας στον τομέα αυτόν, ανεξάρτητα από τον COVID-19. Είναι γνωστές οι ελλείψεις, όχι μόνο ως προς το νοσηλευτικό προσωπικό αλλά και ως προς υλικά και εξοπλισμό. Οι Κυβερνήσεις, στερούν πρώτα -με τις πολιτικές τους, τα μέτρα, τα μνημόνια κ.ά.- τα αυτονόητα από τον κόσμο και έρχονται μετά να του τα σερβίρουν ως ένδειξη της φιλευσπλαχνίας τους για να προσθέσουν στη λίστα με τις κινήσεις αγάπης τους προς τον …λαό, ένα ακόμη στοιχείο. Και “πρέπει” ξαφνικά να είμαστε ευγνώμονες.
Επεκτείνοντας το θέμα και εκτός ελληνικών συνόρων, η Κίνα έχτισε ένα νοσοκομείο μέσα σε λίγα 24ωρα και διέθεσε ένα δισεκατομμύριο γουάν στην επαρχία Χουμπέι, από όπου ξεκίνησε ο συγκεκριμένος κορωνο-ιός. Οι κάτοικοι της Χουμπέι, έχουν -γενικά στη ζωή τους, ανεξάρτητα από τον COVID-19- οικονομικά δεδομένα τέτοια που, πρέπει να επιλέγουν μεταξύ φαγητού και δυνατότητας ιατρικής παρακολούθησης. Επιλέγουν φυσικά να φάνε και κανείς δεν μπορεί να τους χαρακτηρίσει παράλογους γι’ αυτό. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ποια είναι τόσο η κατάσταση του ανοσοποιητικού τους συστήματος γενικότερα, όσο και οι δυνατότητες έγκαιρης διάγνωσης όταν κάτι νιώθουν να μην πηγαίνει καλά στο σώμα τους (μια απλή γρίπη ίσως). Τώρα λοιπόν “πρέπει” και αυτοί, να είναι ευγνώμονες για τις έκτακτες παροχές του Κράτους…
Οι φαρμακευτικές εταιρείες κατευθύνουν εδώ και χρόνια την έρευνα προς “θεραπεία”/καταστολή συμπτωμάτων ασθενειών που είναι πιο επικερδείς από όσες θεραπεύονται με ένα φάρμακο μονομιάς. Η δράση τους ανήκει σε μεγάλο ποσοστό στις business και πίσω από αυτές, υπάρχουν και άλλοι φορείς ή εταιρείες που κινούν νήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ενσυνείδητοι άνθρωποι στο χώρο αυτόν, ούτε ότι δεν υπάρχουν αξιόλογα επιτεύγματα στη δράση διαφόρων επιστημόνων από τον χώρο της Ιατρικής. Αλλά, υπάρχει ταυτόχρονα, όπως είπαμε, η άλλη όψη του νομίσματος. Τον Απρίλιο του 2018, η Goldman Sachs δημοσίευσε μία έρευνα με τίτλο «Η Γονιδιακή Επανάσταση», που έθετε το ερώτημα: «Είναι η θεραπεία των ασθενών ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο;». Η έρευνα αναφέρει ότι “όταν οι ασθένειες θεραπεύονται μόνο με μία δόση (με βάση τις νέες επιστημονικές-τεχνολογικές εξελίξεις που επιτρέπουν να κατευθύνεται η δράση των φαρμάκων στα γονίδια), αυτό έχει κόστος στην εταιρεία παρασκευής του φαρμάκου και οδηγεί σε απώλεια εσόδων, ενώ αντιθέτως οι μακροχρόνιες θεραπείες είναι πολύ πιο συμφέρουσες”.
Το Σοβαρό και Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (Sars) και το Αναπνευστικό Σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (Mers) θα μπορούσαν να είναι η αφορμή για την προετοιμασία της ανθρωπότητας απέναντι σε παραπλήσιους μεταγενέστερους κινδύνους, «αλλά πάρα πολύ συχνά, η αυξημένη προσοχή προς την έρευνα και τις επενδύσεις που προκαλούσε μία νέα επιδημία μειωνόταν σύντομα όταν η επιδημία περνούσε σε ύφεση», σύμφωνα με τον Jason Schwartz της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Yale.
Επομένως, βλέποντας τον Πρόεδρο της Αμερικής να δηλώνει ότι έχουν ξεκινήσει διαδικασίες και θα παρασκευαστεί εμβόλιο για τον COVID-19 πιο σύντομα από ό,τι αναμενόταν, ας γνωρίζουμε το παρασκήνιο και ας μην το αγνοούμε, παρασυρόμενοι από την κρισιμότητα της κατάστασης και τη γενικότερη συναισθηματική φόρτιση που επικρατεί λόγω αυτής. Γιατί, όσα διαδραματίζονται στο παρασκήνιο, δεν είναι αποκομμένα από αυτά που γίνονται πάνω στη …σκηνή.
Οπότε, στη λίστα με τις υπενθυμίσεις, μαζί με το συχνό πλύσιμο χεριών, την αποφυγή συνωστισμού και τα συναφή, μαζί με την ενημέρωσή μας και την εργασία μας για το δικό μας και κοινό καλό, ας προσθέσουμε και το
“Να θυμηθώ να μην καταπίνω αμάσητο ό,τι μου σερβίρουν”.
Ανθή Ψωμιάδου 