Η δράση του ανθρώπου σε κάθε τομέα, αποτελεί μία έκφραση όσων συμβαίνουν εντός του. Οι συμπεριφορές και οι αντιδράσεις του, αποτυπώνουν την προσωπικότητα που έχει δημιουργήσει και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις πεποιθήσεις του, τα βιώματα στα οποία αυτές έχουν πατήσει για να δημιουργηθούν αλλά και τον τρόπο -διαστρεβλωμένο ή μη- με τον οποίο έχει διαχειριστεί αυτές τις προηγούμενες εμπειρίες του. Η δράση μας είναι μια ενέργεια που χρειαζόταν διέξοδο και έφτασε στο να εκφραστεί. Και εκεί, γίνεται μια επιλογή. Άλλοι επιλέγουν να διοχετεύσουν την ενέργεια αυτή σε δημιουργικά πράγματα ή με έναν -κατά μία έννοια- «θετικό» τρόπο, ενώ άλλοι με έναν «αρνητικό», παρόλο που αυτές οι έννοιες είναι σχετικές και υποκειμενικές.
Η εγκληματικότητα, μπορεί να περιλαμβάνει ως όρος κυρίως πράξεις άξιες ποινικής δίωξης, ωστόσο «εγκληματικές» συμπεριφορές δεν υπάρχουν μόνο στον …υπόκοσμο αλλά -καθημερινά- και σ’ αυτόν που η πλειοψηφία θεωρεί πιο φωτεινό από τον κόσμο της «νύχτας»· σε σπίτια, σε επιχειρήσεις, σε ομάδες και γενικά, όπου δρουν άνθρωποι. Καθένας επιλέγει πού θα διοχετεύσει την ενέργειά του και πώς. Όταν όμως το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να δράσει, στενεύει και γίνεται ασφυκτικό -όπως με έναν αναγκαστικό εγκλεισμό λόγω μέτρων σε περίοδο κρίσης-, τότε η ενέργεια αυτή συμπιέζεται και βγαίνει με πολύ μεγαλύτερη φόρα. Το «Μένουμε σπίτι» λοιπόν, σημαίνει πως ό,τι έχουμε συμπιέσει ή ό,τι άλλο θέλουμε να εκφράσουμε, θα εξωτερικευθεί μέσα σε ένα νέο-πιο στενών ορίων- πεδίο. Οπότε και πάλι, εμείς θα επιλέξουμε το προς τα πού και πώς.
Η κρίση που ήρθε μαζί με τον COVID-19, αποτελεί τόσο μία περίοδο μάχης με πολλαπλά πλήγματα σε πολλούς τομείς -ατομικά και κοινωνικά-, όσο και μια ευκαιρία την οποία -και πάλι- άλλοι αξιοποιούν για να εξελιχθούν (συγκεντρώνοντας την προσοχή τους στο τι γίνεται εντός τους, τώρα που δεν έχουν πολλούς περισπασμούς από εκτός) και άλλοι για να συνεχίσουν την εγκληματική (με ή χωρίς εισαγωγικά) δράση τους, επιλέγοντας να «βαδίζουν» σημειωτόν στην εξέλιξή τους, με τα πόδια γερά δεμένα στις αλυσίδες του παρελθόντος τους. Ο αναγκαστικός εγκλεισμός έχει κάνει πολλές σκεπασμένες παθογένειες να αναδυθούν, τόσο στο άτομο, όσο και στο σύνολο της κοινωνίας.
Παρανομία
Ως προς τις χαρακτηριζόμενες ως αξιόποινες πράξεις, το γεγονός ότι η δημόσια ζωή έχει ρίξει τους ρυθμούς της, δυσχεραίνει τη δραστηριότητα που σχετίζεται με κλοπές αυτοκινήτων, διαρρήξεις σπιτιών ή και επιθέσεις σε ατομικό επίπεδο. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους, οπότε αυτό μειώνει την τόλμη των διαρρηκτών. Παράλληλα όμως, τα καταστήματα που δεν λειτουργούν, τα σχολεία, τα γυμναστήρια και πολλές επιχειρήσεις, παραμένουν αφύλακτα. Ομοίως και οι εξοχικές κατοικίες. Οπότε, είναι σαφές ότι κάποιοι θα δουν μια ευκαιρία εκεί που άλλοι δράστες βλέπουν ένα πλήγμα για τις …δουλειές τους. Η -πιο συχνή πια- παρουσία αστυνομικών στους δρόμους βέβαια, ενδέχεται να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για κάποιους αλλά δεν θα πτοήσει κάποιους άλλους.
Όπως σε όλες τις περιόδους κρίσης, έτσι και στην παρούσα, βρίσκει χώρο να ξεδιπλωθεί η ευρηματικότητα των πρωταγωνιστών της παρανομίας. Προσαρμόζουν τη δράση τους στο κυρίαρχο θέμα της εποχής. Το παραεμπόριο άρχισε νωρίς να ανθεί. Η πώληση χειρουργικής μάσκας και αντισηπτικών στην «μαύρη αγορά», είναι κάτι που ήδη έκανε την εμφάνισή του. Ομοίως και ομάδες που αυτο-αποκαλούνται «συνεργεία απολύμανσης» με ειδικά υλικά κατά του νέου κορωνο-ιού. Επίσης, η Europol ήδη προειδοποιεί και ενημερώνει για τη δημιουργία παράνομων σκευασμάτων κατά του ιού ή τη διασπορά σχετικών ειδήσεων για ήδη υπάρχοντα φάρμακα (τα οποία προορίζονται για άλλες παθήσεις). Αυξημένος επίσης είναι πια ο κίνδυνος για τους πολίτες, να πέσουν θύματα εγκληματιών του Κυβερνοχώρου. Οι διαδικτυακές απάτες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε μια εποχή που πολλές οικονομικές συναλλαγές γίνονται αναγκαστικά μέσω διαδικτύου, λόγω υπηρεσιών, καταστημάτων και άλλων κέντρων εξυπηρέτησης του κοινού που δεν λειτουργούν ή υπολειτουργούν.
Ενδο-οικογενειακή βία
Τα πιο ξεκάθαρα στοιχεία που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας σχετικά με το θέμα όμως, είναι αυτά που αφορούν την ενδο-οικογενειακή βία. Στην επαρχία Hubei, από όπου ξεκίνησε ο συγκεκριμένος κορωνο-ιός, οι καταγγελίες για ενδο-οικογενειακή βία τριπλασιάστηκαν κατά την περίοδο του αναγκαστικού εγκλεισμού. Στη Βραζιλία, η αντίστοιχη αύξηση ήταν 40-50%, σύμφωνα με την Adriana Mello, μία δικαστή που ειδικεύεται σε τέτοιες υποθέσεις. Στην Καταλονία, στοιχεία έδειξαν αύξηση κατά 20% των κλήσεων σε γραμμές βοήθειας για άτομα που κακοποιούνται, ενώ η αύξηση του αντίστοιχου ποσοστού για την Κύπρο, ήταν της τάξεως του 30%, ήδη στη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας των μέτρων εγκλεισμού. Στην Ισπανία, ο ψυχολόγος του «Συνδέσμου Γυναικών για την Υγεία» (Asociacion de Mujeres para la Salud ), Pilar Pascual, δήλωσε: «Είμαστε σίγουροι ότι (η ενδο-οικογειακή βία) θα αυξηθεί. Έχουμε ήδη δει ότι συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα κατά τις καλοκαιρινές ή τις χριστουγεννιάτικες αργίες, όταν η αύξηση της συνύπαρξης συνεπάγεται μια ανοδική πορεία των συγκρούσεων».
Σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις, η βία ήταν ήδη -και προ κρίσης- μέρος της οικογενειακής ζωής. Σε κάποιες άλλες, γεννιέται από τις πολλές ώρες συνύπαρξης και την έλλειψη δυνατότητας εκτόνωσης σε άλλες δραστηριότητες εκτός σπιτιού. Συχνά οι άνθρωποι που ζουν στο ίδιο σπίτι, δεν γνωρίζονται επί της ουσίας. Ή, είναι πιο εύκολο να παραβλέψουν, να αγνοήσουν, να σκεπάσουν αυτά που δεν θέλουν να δουν, μέσω εξωτερικών ασχολιών (επαγγελματική δραστηριότητα κ.ά) που αποτελούν αρκετά βολικούς περισπασμούς. Αυτό βέβαια ισχύει και ως προς τη σχέση με τα παιδιά τους. Αρκετοί γονείς -ενώ φυσικά και αγαπούν με τον τρόπο τους τα παιδιά τους- δεν μπορούν να διαχειριστούν το γεγονός ότι τα έχουν πια στο σπίτι όλο το 24ωρο. Απλώς, προ κορωνο-ιού, δεν το έβλεπαν ή δεν ήθελαν να το παραδεχτούν. Η επιλογή αυτή της εθελοτυφλίας, ξεκινά από τη σχέση με τους εαυτούς μας. Είναι χαρακτηριστικό σε συζητήσεις, ότι αρκετοί άνθρωποι που ζουν μόνοι, δυσκολεύονται να αντέξουν εαυτούς στα πλαίσια της αναγκαστικής παραμονής στο σπίτι, αφού είχαν συνηθίσει να γεμίζουν τον χρόνο τους με εξωτερικές δραστηριότητες, κοιτάζοντας οπουδήποτε αλλού εκτός από τον καθρέφτη(με εξαίρεση τις στιγμές που ετοιμάζονταν να φωτογραφηθούν για τα social media), ώστε να μη βρεθεί χρόνος και ενέργεια να κοιτάξουν προς το μέρος τους.
Έτσι, από ό,τι φαίνεται, μπορεί να μην είχαμε τον COVID-19 ως κοινωνία μέχρι τώρα αλλά μάλλον, δεν ήμασταν τόσο «υγιείς» όσο νομίζαμε…
Ανθή Ψωμιάδου 